De Blankaart ligt in het hart van de overstroombare IJzervallei. Water is hier het sleutelwoord. Bij hevige regen kunnen de IJzer en andere ‘vaarten’ het vele water niet onmiddellijk afvoeren en lopen de omliggende hooi- en weilanden als natuurlijk ‘wachtbekken’ vol. Op die manier blijven de dorpen van wateroverlast gespaard. Het waterpeil en de waterkwaliteit blijven ook vandaag nog van levensbelang voor het natuurgebied. De natte hooilanden en graasweiden zijn het hele jaar door een uitgelezen plek voor duizenden weide-, riet- en watervogels.
Langs de rechteroever van de IJzer, tussen Oost-Vleteren en Diksmuide ligt het natuurgebied De Blankaart, een planten- en vogelparadijs met een internationale uitstraling. In het gebied en de rest van de IJzervallei kan je de vogels op verschillende manieren ontdekken: via de talrijke vogelkijkhutten en -wanden of langs uitgestippelde fietstochten en wandelpaden. De naam Blankaart verwijst naar ‘blank staan, onder water staan’. De Blankaartvijver is een restant van vroegere turfwinning en is dus door de mens uitgegraven. De Blankaart werd het eerst als waterplas afgebeeld op een kaart rond 1560.
Het hart van het natuurgebied is alleen over het water toegankelijk. Het beheer van de rietlanden wordt daardoor extra bemoeilijkt. Het gebeurt vaak met de werkboot, een traditionele houten platbodem, een ‘schuytte’ van inlandse eik, voor De Blankaart gemaakt door één van de laatste authentieke ambachtelijke botenbouwers in Noord-Frankrijk. Dergelijke platbodems werden destijds in de streek ingezet voor het transport van turf. Wil je de Blankaart ook verkennen van op het water, laat je dan op sleeptouw nemen door onze bootsman en stap aan boord van de fluisterboot. Een unieke manier om de pracht van het gebied en zijn zeldzame bewoners te ontdekken!
De Blankaart herbergt niet enkel een vogelkijkhut maar ook een heuse vogelkijktoren. Zo kan je ook vanuit de hoogte de brede waaier aan vogelsoorten van het gebied ongestoord observeren. De verschillende plankenpaden zorgen er voor dat je de vogelkijktoren en de vogelkijkhut kan bereiken zonder natte voeten.
Toegankelijkheid: wanneer kan je De Blankaart bezoeken? In voldoende droge periodes toegankelijk op de paden. Laarzen aangeraden. Tijdens de winter en periodes met veel neerslag is het gebied soms geheel of gedeeltelijk overstroomd en daardoor niet toegankelijk. Als je zeker wilt zijn, kan je altijd even contact opnemen met het bezoekerscentrum. Het kasteelpark en de voorste zone van het natuurgebied zijn goed toegankelijk, ook met kinderwagens. Het bezoekerscentrum en de paden in het kasteelpark zijn goed toegankelijk voor rolstoelen. Honden welkom, aan de leiband.
De Blankaart - vertrekpunt:
Provinciaal Bezoekerscentrum De Blankaart, Iepersteenweg 56, 8600 Diksmuide
Openingstijden
Elke dag van 13:30 tot 16:30 uur (winter)
Elke dag van 13:30 tot 17:30 uur (zomer)
Juli en augustus 10:00 tot 12:30 en 13:30 tot 17:30 uur
Gesloten tussen kerstdag en Nieuwjaar
Natuurpunt Winkel: ja Cafetaria: ja Contact: +32(0)51-545244 of deblankaart@natuurpunt.be
Het Nationaal Park Zuid-Kennemerland staat borg voor hoge duintoppen met fantastisch uitzicht, bossen met eeuwenoude eiken, duinmeren vol vogels en romantische landgoederen. Nergens vind je zoveel variatie als in Nationaal Park Zuid-Kennemerland.
Wandel door eeuwenoude bossen en grillige duinen naar het strand en de zee. In Nationaal Park Zuid-Kennemerland is het landschap heel gevarieerd. Romantische landgoederen geven het natuurgebied tussen IJmuiden en Haarlem allure. Wandel of fiets door de duinen en neem een duik in de zee! Bij de duinopgang Duin en Kruidberg vind je een heerlijk rustig strand waar je kunt genieten van de rust en kinderen kunnen spelen. Volg vanaf parkeerplaats Duin en Kruidberg (aan de Duin- en Kruidbergerweg, tussen huisnummer 52 en 74, in Santpoort-Noord) het fietspad over de Zeeweg. Vanaf de parkeerplaats kan je ook de met blauw gemarkeerde wandelroute volgen.
Vogelkijkhutten zijn te vinden bij Duinmeer in Midden-Herenduin en Vogelobservatiehut ‘Schoutens vergezicht’ aan de zuidzijde van het Vogelmeer.
Locatie vogelkijkhut Duinmeer in Midden-Herenduin
Locatie vogelkijkhut ‘Schoutens vergezicht’ aan de zuidzijde van het Vogelmeer
Duin en Kruidberg, Zuid-Kennemerland
Fietsroute 35 km: Nationaal Park Zuid-Kennemerland (zie routebeschrijving hier onder).
Het startpunt van de fietsroute start in de bebouwde kom: Duin en Kruidberg, parkeerplaats bij Duin- en
Kruidbergerweg 74 Santpoort-Noord
1 - Startpunt
Parkeerplaats Duin en Kruidberg, start- en eindpunt van de route. Starten kan
ook op de parkeerplaats van Koningshof of bij Bezoekerscentrum De Kennemerduinen.
Vanaf de parkeerplaats verlaten we even het nationale park om het verderop
weer in te fietsen. Je keert terug naar de Duin- en Kruidbergerweg en slaat
rechtsaf. Je fietst langs de duinrand over de Duin- en Kruidbergerweg. Bij de
eerste kruising rechtsaf naar de Velserenderlaan.
2 - Ruïne van Brederode
Links doemt de Ruïne van Brederode op, prachtig restant van een middeleeuws
kasteel. Te bezoeken op woensdag, vrijdag en in het weekend.
Houd rechts aan en fiets de Bergweg op. Even klimmen en dalen, met aan het
eind een scherpe bocht naar rechts. Je fiets het nationale park weer in. Volg de
bordjes naar de Oosterplas.
3 - Oosterplas
Pootje baden met Schotse hooglanders? Het kan je in de Oosterplas zomaar
overkomen. Dit prachtige duinmeer met heerlijk zwemwater is in de jaren zestig
gegraven als natuurplas. Later kreeg het een recreatiefunctie, maar dieren zijn
hier ook welkom.
Fiets terug naar het fietspad en sla rechtsaf.
4- Vallei vol duinroosjes
In veel valleien bloeien de duinroosjes weer dankzij plagwerkzaamheden. Grassen
en struiken hadden dit schitterende plantje op veel plekken verdreven.
Fiets verder over het fietspad.
5 - Bezoekerscentrum De Kennemerduinen
Bezoekerscentrum De Kennemerduinen is gebouwd naar het voorbeeld van een
duinboerderij uit de 7e eeuw. De resten daarvan zijn in dit duingebied gevonden.
Het duurzame gebouw biedt onderdak aan een infobalie, tentoonstelling, winkel en
café. Op loopafstand ligt zwemplas ‘t Wed.
Je fietst door naar de Zeeweg die je oversteekt. Aan de overkant sla je
rechtsaf het fietspad op. Iets verderop ga je linksaf de Tetterrodeweg op.
6 - Middenduin
Fraai uitzicht op een vochtige duinvallei in Middenduin met karakteristieke
plantenrijkdom. Tot begin jaren negentig lagen hier nog bollenvelden.
Fiets door tot het kruispunt. Sla rechtsaf het fietspad op langs de
Brouwerskolkweg, een aangename afdaling.
7 - Brouwerskolk
Links ligt de Brouwerskolk. Hieruit werd vroeger zuiver duinwater gehaald voor
de vele bierbrouwers in Haarlem. Via de Brouwersvaart ging het water naar de
stad.
Ga onderaan scherp rechtsaf naar de Duinlustweg.
8 - Koningshof
Voorbij Kraanje Lek fiets je langs de ingang van landgoed Koningshof. een
prachtplek voor een korte rondwandeling of picknickstop. Door het weelderige
parkbos lopen mooie kronkelpaadjes.
Fiets verder over de Duinlustweg, sla aan het einde rechtsaf de Bentveldsweg
op. Volg die totdat je rechtsaf de Westerduinweg in kunt fietsen, een lange weg
die weer naar de duinrand leidt. Aan het eind rechtsaf het fietspad op, een
voormalige trambaan naar Zandvoort.
9 - Natuurbrug Zandpoort
De in 2013 geopende Natuurbrug Zandpoort verbindt de natuur van het Nationaal
Park Zuid-Kennemerland met die van de Amsterdamse Waterleidingduinen. Komende
jaren worden nog twee natuurbruggen gebouwd die de versnipperde duinnatuur weer
aaneenschakelt.
Ga net voorbij de natuurbrug rechts het fietspad op ( de Blinkertweg) dat
door de duinen slingert. Aan het eind ga je linksaf het Visscherspad op . dan
rechtsaf de door fietstunnel . Aan de andere kant van het spoor rechtsaf, dan
linksaf het fietspad volgen.
10 - Wisenten
In het Kraansvlak lopen sinds 2007 wisenten, de grootste landzoogdieren van
Europa. Hier wordt onderzoek gedaan naar de invloed van de robuuste runderen op
de natuur. Vanaf het Wisentuitkijkpunt (hele jaar open, te lopen vanaf punt 6)
en het Wisentenpad (open van 1 sept. tot 1 mrt) heb je kans om ze te zien.
Vervolg het fietspad (het Duinpieperpad).
11 - Konijnen
Konijnen kom je vooral in het open duin tegen. Met hun welkome geknabbel houden
ze het duin open. Plaatselijk gaat het weer iets beter met ze, al hebben ze nog
last van het virus VHS2.
Fiets verder tot aan de Zeeweg. Steek die over. Vervolg je weg rechtdoor over
het fietspad richting Parnassia.
12 - Zandsleuf en zicht op zee
Zandsleuf waar het zand vrijelijk doorheen mag stuiven. De palenrijen zorgen
ervoor dat de grote grazers niet naar het strand gaan. Voor strandgangers is er
een opening gemaakt. Even naar de zee kijken natuurlijk!
Het fietspad is hier over een korte afstand onder het zand verdwenen. Met de
fiets aan de hand kun je verder lopen. Verderop kun je weer fietsen.
13 - Damherten
Grote kans dat onderweg een damhert opduikt. Hun aantal is de afgelopen tien
jaar explosief gestegen. Dat ging ten koste van bijzondere bloemen en planten en
dieren zoals het ree. Het aantal wordt de komende jaren in fasen weer
teruggebracht.
14 - Grote grazers
Andere grote dieren langs de route zijn Schotse hooglanders, konikpaarden en
shetlandpony’s. Die eten vooral grassen en houden met hun graaswerk en zware
hoeven het duin open.
Fiets bij de volgende splitsing rechtdoor. Blijf dit pad volgen.
15 - Zwarte dennen
Op de duintop rechts staan zwarte dennen, ooit aangeplant vanwege de houtoogst
en het tegengaan van verstuiving. Op verzoek van Jac. P. Thijsse, grondlegger
van Natuurmonumenten die een tijd in Bloemendaal woonde, zijn de bomen vooral op
duintoppen geplant om het landschap te accentueren.
Fiets door tot de volgende kruising en sla daar linksaf (Waterleidingweg). Ga
bij de volgende kruising rechtsaf (Zeeweg). Sla verderop bij fietsknooppunt 06
linksaf.
16 - Tankgracht
Het water aan weerszijden van het pad is in de Tweede Wereldoorlog gegraven als
tankgracht. Het was onderdeel van de verdedigingslinie die de bezetters rondom
IJmuiden aanlegden.
Blijf het fietspad volgen.
17 - Duineikenbossen
Heerenduinen kent prachtige duineikenbossen van hoge leeftijd. Door de
voedselarme bodem groeien de eiken langzaam en ontwikkelen ze grillige vormen.
De bossen zitten vol vogels.
Iets verderop fiets je het gebied uit en ga je rechtsaf over het fietspad
langs de Heerenduinweg en een stukje van de Zeeweg. Daarna rechts afslaan naar
het fietspad langs de busbaan. Daarna rechts aanhouden en verder fietsen over de
Duin- en Kruidbergerweg.
18 - Landgoed Duin en Kruidberg
Aan de linkerkant ligt Landgoed Duin en Kruidberg. Het riante landhuis, na
voltooiing in 1909 het grootste woonhuis van ons land, wordt omgeven door een
mooi park. Het landgoed heeft een brasserie en luxe restaurant.
Het laatste stukje kan ook met de fiets aan de hand door het parkbos en tuin
van Landgoed Duin en Kruidberg worden afgelegd. Aan het einde kon je vanzelf
weer op de parkeerplaats. Doorfietsen kan ook door de Duin- en Kruidbergerweg te
vervolgen.
19 - Hoeve Duin en Kruidberg
Tegenover de inrit naar de parkeerplaats van Natuurmonumenten ligt Hoeve Duin en
Kruidberg. Deze boerderij hoorde ook bij Landgoed Duin en Kruidberg, wat je kunt
zien aan het kenmerkende patroon in het pannendak. Je kunt er terecht voor een
heerlijk ijsje of kleine maaltijd. De hoeve is dagelijks open.
Eindpunt
Je nadert het eindpunt van de fietsroute.
Het Turnhouts Vennengebied is een natuurgebied en natuurontwikkelingsgebied dat zich een vijftal kilometer ten noorden van het centrum van Turnhout bevindt en gelegen is in de gemeenten Turnhout en Merksplas.
Kijkplatform aan het Zwart Water
Het gebied omvat een aantal vennen, zoals Grote Klotteraard, Kleine Klotteraard, Zwartwater, Haverven en Zandven. Deze zijn omringd door vochtige heide, schraalgrasland, moerasgebieden en naaldbos. In de nabijheid liggen ook een aantal percelen die door de landbouw in gebruik zijn. Het gebied wordt doorsneden door het Bels Lijntje, tegenwoordig een fietspad, en door de autoweg Breda-Turnhout. Het gebied is één van de belangrijkste heidegebieden van Vlaanderen en is op niveau van de vennen zelfs op West-Europees vlak van belang. Men treft er waterlobelia, drijvende waterweegbree en oeverkruid aan. Ook weidevogels als Wulp en Grutto zijn hier te vinden. Het is een Natura 2000-gebied.
Grote foto: Het Koeven, gezien vanuit de verhoogde uitkijkpost.
Linker foto; Het infobord van het gebied. Rechter foto; Een verhoogde uitkijkpost met het zicht op het Koeven.
Het gebied ligt op de waterscheiding tussen Maas en Schelde. De Mark ontspringt hier. Typerend voor het gebied is het ondiep voorkomen van Kempische klei onder de Pleistocene zanden, met lokaal lemige fracties. In 1999 werd een natuurinrichtingsproject ingesteld dat 541 ha omvat en waarvan de werkzaamheden in 2003 begonnen. Van augustus 2006 tot oktober 2011 werden de krachten gebundeld met een door Europa gecofinancierd en via Natuurpunt vzw gecoördineerd Life-project, en werden de volgende deelfasen aangevat. Algemene hoofddoelstelling van het natuurinrichtingsproject betreft het herstel van heiden, vennen en heischraal grasland, met aandacht voor de andere landgebruiksvormen, waaronder landbouw en een inpasbare zachte recreatie. Grondruil gebeurde in overleg met landbouwers, waarna de landbouwenclaves binnen de ecologisch meest gevoelige deelzones konden en kunnen worden heringericht. In 2009 werd aan het Bels Lijntje een uitkijktoren afgewerkt, vanwaar men een goed overzicht over het gebied en de natuurinrichtingswerken heeft, en vanwaar men ook water-, weide- en roofvogels kan waarnemen.
Linker foto: een van de vennen waar ook koeien lopen. Rechter foto; het zicht op het ven aan oostkant van de Geheulsedijk.
Herstel
De vennen en heide in het gebied zijn op Vlaams en Europees niveau bijzonder belangrijk en zijn zeer goed ontwikkeld. Om een duurzaam behoud en beheer van deze waardevolle natuur te bewerkstelligen, zijn enkele maatregelen noodzakelijk. De herstelwerken leidden inmiddels tot het opnieuw verschijnen van langdurig afwezige populaties van onder meer de zeldzame en Europees beschermde waterlobelia.
De locatie van het Turnhouts Vennengebied.
Vennen Turnhouts Vennengebied: Zandven, Koeiven, Haverven, Zwart water, Kleine Klotteraard en Grote Klotteraard. Kijktoren / platform: Kijktoren Bels Lijntje, Kijkplatform aan het Zwart Water en verhoging aan het Koeven.
Vogelkijkhut De Otter
Eindpunt
