Heeze: Kijkhut De Plaetse, Strabrechtse Heide

De Strabrechtse Heide was toe aan een vogelkijkhut om bezoekers de kans te geven zeldzame vogels te spotten. De heide telt in totaal 1850 hectare en is daarmee de grootste aaneengesloten heide van Noord-Brabant. Dit open heidelandschap is al eeuwen onveranderd. Je vindt er droge en vochtige heide, vennen, stuifzand en kleinschalige akkers. Veel zeldzame vogels vinden hier hun leefgebied zoals de nachtzwaluw, zwarte ooievaar, blauwborst en raaf. In het voor- en najaar strijken er kraanvogels en klapeksters neer.

Bij de vogelkijkhut, waarvoor een online inzamelingsactie is gehouden, staat een bord met daarop ruim twintig verschillende vogelsoorten die in het natuurgebied voorkomen. Het gaat daarbij onder meer om de grauwe klauwier, klapekster en bruine kiekendief. Andere vogels voelen zich evenzeer thuis in de omgeving van de hut. Dat blijkt onder meer uit de karakteristieke roep van een zwarte specht. "Het is best bijzonder om die hier te horen", vertelde boswachter Erik Schram van Staatsbosbeheer, die onlangs nog een witte ooievaar en een aantal kleine plevieren bij de nieuwe vogelkijkhut spotte. Het idee voor de hut is in 2017 ontstaan. Samen met oud collega-boswachter Jap Smits pakte Schram het plan vervolgens op. De vogelkijkhut ligt op de heide, op een afstand van vierhonderd meter van natuurpoort De Plaetse. Schram: "De locatie is makkelijk toegankelijk, mensen hoeven maar een klein ommetje te maken."

Bij de vogelkijkhut is een oude landbouwenclave omgevormd tot vochtige heide. "Vogelkijkliefhebbers kunnen het gebied vanaf de rand beleven", aldus Schram. Vanuit de vogelkijkhut kunnen vogelspotters bijna 360 graden rondkijken. Het gebouwtje is opgetrokken uit onderhoudsarme materialen als beton en cortenstaal. Door de natuurlijke aankleding valt de hut, die is voorzien van een ‘groen’ dak, grotendeels weg in het landschap. Er zijn een paar verhoginkjes aangebracht, zodat ook kinderen over het open heidelandschap kunnen turen.

Aan de nieuwe vogelkijkhut, die op 15 juni officieel is geopend, hangt een prijskaartje van bijna 45.000 euro. Verschillende fondsen en overheden, waaronder de provincie Noord-Brabant leverden een financiële bijdrage aan het project. Daarnaast startte Schram via Stichting Buitenfonds een crowdfunding actie. De stichting werft geld voor projecten in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer. Daarbij gaat het om zogeheten recreatie-plus voorzieningen waarvoor vanuit de natuurbeheerder geen regulier budget beschikbaar is. Via de online actie werd bijna 30.000 euro ingezameld. Schram: "Er zijn veel kleine bedragen binnengekomen. Ik ben er best wel een beetje trots op dat veel gulle donateurs, waaronder bezoekers van de Strabrechtse Heide, de actie hebben ondersteund."

Inmiddels is Schram bezig met een crowfunding project om de recreatieve voorzieningen in de gebieden van Staatsbosbeheer in de Brabantse Kempen op peil te houden. Het is zijn vijfde inzamelingsactie via het Buitenfonds. In dit geval gaat het om het onderhoud van onder andere wandel- en fietspaden, uitkijkpunten, schuilhutten en bankjes. Voor de realisatie zijn bedragen ontvangen van Educerent Sommis, Trailrunning Europe, Club Groeneveld, Feelfreerunning, Cronimet en € 3.000 Rabobank regio Eindhoven. Ook de bezoekers aan de Strabrechtse Heide en de vogelkijkliefhebbers vragen we hun steentje bij te dragen; we rekenen op een bedrag van € 27.500 via crowdfunding (particulieren en bedrijven).

Ben je gek op vogels en wil je ze goed kunnen bekijken? Doneer dan mee voor een nieuwe vogelkijkhut aan de Mierlobaan, vlakbij Natuurpoort De Plaetse in Heeze.

Locatie aan het Waschven, Strabrechtse Heide, Heeze

Bron: Buitenfonds

Lage Mierde - Esbeek: Flaestoren

Op 11 november 2011 is de uitkijktoren D’n Flaestoren geopend. Door 8 bomen van het landgoed zelf, elk zo’n 25 meter lang en 3000 kg zwaar, te combineren met slanke stalen kolommen is een open structuur gecreëerd waarin, door een afwisseling van trappen en bordessen, een makkelijk te belopen route naar het uitzichtbalkon op 22 m hoogte leidt. Vanaf elke traptrede heb je een prachtig uitzicht over het natuurgebied met De Flaes in het beizonder. Helaas was de Flaestoren een tijd met hekwerk afgezet. De houten steunpalen waren aan het rotten en moeten vervangen worden. De herstel nam een half jaar in beslag. Op woensdag 20 maart 2024 werden de bouwhekken weer weggehaald. Nu de steunpalen zijn vervangen is de toren weer veilig.

De Flaestoren waar je uitzicht hebt over de Flaes ( 4,9 ha) en in de verte de Kleine Flaes (1,8 ha).

Tot begin jaren 1980 kon men vanaf Netersel rechtsreeks naar de Flaes in Landgoed De Utrecht. De Flaes ligt op grondgebied van Lage Mierde (Gem. Reusel - De Mierde). De zandweg, die al in de bebouwde kom van Netersel begon, liep door drassig gebied waar je zelfs met een auto over kon rijden. Er was wel een punt waar water vanuit het Goorven over de zandweg (toen nog Bredase Baan genoemd) naar de westkant de kleine vennetjes in stroomde. De huidige situatie is niet te vergelijken met die uit de jaren van voor de tweede Wereldoorlog tot een twintig jaren daarna. De generatie die net voor en even na de oorlog zijn geboren kunnen zich dat wellicht nog herinneren. Ik fietste als 8 jarige in de winter van Netersel binnendoor naar de Fales om daar te gaan schaatsen. Via de zandweg die nu Ruttestraat heet, kwamen we dan tussen het Goorven en de Flaes uit bij de plaats waar nu de Flaestoren staat. Vanaf de hoek Ruttestraat - Meierweg tot aan de Flaestoren is die zandweg verdwenen toen de Mispeleindse Heide en Neterselse Heide afgesloten werden om daar een beschermt natuurreservaat van te maken.

Boswachter Frans Kapteijns nam 20 juni 2020 Nederlandse Bloggers en Instagrammers in een natuurwandeling mee naar de Flaestoren.

De zelfde kaart als hierboven, maar dan als luchtfoto, met een markering waar de Flaestoren staat.

De Flaestoren op landgoed De Utrecht in Esbeek - Lage Mierde is woensdag 20 maart 2024 eindelijk weer open. De oude steunpalen van toren waren door de weersinvloeden zover aangepast dat de veiligheid niet langer kon worden gewaarborgd. Nadat een van de palen is afgebroken, zijn alle andere die boven de trappen uitsteken afgezaagd. Acht bomen van het landgoed, elk 25 meter lang en in totaal 3000 kilo zwaar vormden jarenlang de basis van het bouwwerk dat verder bestaat uit stalen kolommen. Het bovenste balkon is 22 meter hoog. Dat biedt uitzicht op natuurgebied De Flaes en het Goorven. De toren wordt elke twee weken gecontroleerd op veiligheid. Deze week zijn de oude palen met een hoge bouwkraan van de stalen constructie verwijderd en van nieuwe palen voorzien.

De palen komen allemaal uit de bossen van het Landgoed. Daarvoor moest de beheerder op zoek naar de hoogste Douglas bomen die het landgoed rijk is. De bomen mochten natuurlijk geen scheuren of andere fouten bezitten. Na het rooien zijn de boomstammen in de droogkamer gelegd om de groeisappen uit het hout te verwijderen. Zo voorkom je dat de stammen later opendrogen. De kans dat er dan regenwater binnen dringt is dan minder, waardoor de kans houtrot sterk afneemt.

Met een hoge kraan en hoogwerkers zijn de nieuwe boomstammen weer aan de stalen constructie van de toren bevestigd. Naar verwachting gaan de nieuwe palen van de Flaestoren weer een kwart eeuw mee.

Op 11 november 2011 is de uitkijktoren de Flaestoren geopend, naar een ontwerp van Luijten Smeulders Architecten uit Tilburg. Door acht van het landgoed afkomstige bomen, elk 25 meter lang en 3000 kg zwaar, te combineren met slanke stalen kolommen is een open structuur gecreëerd waarin, door een afwisseling van trappen en bordessen, een makkelijk te belopen route naar het uitzichtbalkon op 22 meter hoogte leidt. Vandaar en vanaf elke traptrede er naar toe, heb je een prachtig uitzicht over het niet toegankelijke deel van het natuurgebied De Flaes en het Goorven en de bossen er rondom heen.

De toren biedt uitzicht over een deel van Landgoed De Utrecht. De totale kosten bedroeg ongeveer 360.000 euro, waarvan 160.000 euro door de provincie werd gesubsidieerd. Het bedrijfsleven legde twee ton bij. Het ontwerp is opgetrokken uit staal en hout, waaronder tien bomen. Aan staal weegt het gevaarte al 26,5 ton. Om in de toren te komen moet u wel een munt van € 1,- in de automaat werpen, waarna de draaideur opent. Die toegangsbijdrage is een tegemoetkoming van de hoge bouwkosten. Denk er wel om, munten van € 1,- bij te dragen, andere munten werken niet.

Vogelsoorten: Aalscholver, Boomkruiper, Buizerd, Dodaars, Fuut, Grauwe Gans, Grote Zilverreiger, Knobbelzwaan, Koolmees, Kuifeend, Merel, Torenvalk, Vink, Wilde Eend en de Wintertaling, en in het najaar trekvogels zoals de Zwarte ooievaar, de Lepelaars en de Kraanvogel.