Biezenmortel: Uitkijkpunt Steenfabriek

Op een oud trafohuisje aan de Van Ginnekenweg 12, te Biezenmortel (Udenhout) is een duurzaam en onderhoudsarm uitzichtplateau gerealiseerd. De opdrachtgever is Brabants Landschap. Na de sanering van de historische steenfabriek bleef een leeg terrein achter, waar nu prachtige planten groeien. Over een tijdje zal er een kleinschalig agrarisch cultuurlandschap ontstaan met houtwallen, struwelen, akkers en poelen. Zo ontstaat er een verbindingszone tussen De Brand en De Leemputten. In het Heerkenshuis is een informatiepunt van Brabants Landschap ingericht.

Op de vochtige heide in de omgeving van Udenhout werd al eeuwen leem gewonnen voor eigen gebruik. De stenen werden gebakken in zogenaamde "veldovens". In de loop van de 20ste eeuw werd de fabricage steeds grootschaliger. Zo produceerde steenfabriek "D’n Oven" rond 1965 zo’n 28 miljoen stenen per jaar. In die tijd werd 1 op de 50 huizen in Nederland gebouwd met stenen uit Udenhout. Door overproductie, saneringen en overnames kwam er later de klad in. In 1993 viel het doek en via-via kwam de fabriek in 2006 in handen van de gemeente Tilburg, die het een jaar later doorverkocht aan Brabants Landschap.

Het hele fabrieksterrein van 17 hectare is gesaneerd, relicten als een stukje smalspoor en het Heerkenshuis mogen blijven staan als herinnering aan de historische steenfabricage. Op de stenige ondergrond van de oude fabriek staan nu nog prachtige planten die houden van een stenige ondergrond maar over een tijdje zal er een kleinschalig agrarisch cultuurlandschap ontstaan met houtwallen, struwelen, akkers en poelen, een optimaal leefgebied voor soorten als das, boomkikker en kamsalamander. Het vormt daardoor een perfecte verbindingszone tussen natuurgebied "De Brand" en "De Leemputten" waardoor populaties van bijvoorbeeld de boomkikker weer met elkaar in verbinding staan.

Het 'Heerkenshuis' was de showroom van de steenfabriek. Het gebouw is vernoemd naar de Tilburgse architect Noud Heerkens die het ontwierp. Het gebouw is opgetrokken uit lokaal gefabriceerde stenen in verschillende metselverbanden. De stichting De Steenfabriek Udenhout heeft hier een 'Broedplaats voor Mens en Natuur' gecreëerd. Buiten kun je door het Voedselpark en de Steentuyn wandelen. Het Heerkenshuis heeft geen openingstijden voor passanten. De openingstijden vindt u op www.desteenfabriekudenhout.nl. Het 'Heerkenshuis' ligt aan de Van Ginnekenweg 12, te Biezenmortel (Udenhout).

Locatei: Uitkijkpunt Steenfabriek d’n Oven, Biezenmortel

Locatei: Het 'Heerkenshuis' aan de Van Ginnekenweg 12, te Biezenmortel (Udenhout)

Biezenmortel: Kijkwand De Leemputten

Vogel kijkwand Leemputten ligt in Biezenmortel achter Huize Assisië, aan de rand van de grote plas Leemputten. Zwartkoppen en grasmussen zingen hier. Op het water kunt u 's winters grote zaagbekken en nonnetjes zien en verschillende eenden. Het wordt beheerd door Brabants Landschap.

De waterplas Leemputten. Een natuurgebied rijk aan watervogel en zangvogels in de omringende bosschages.

Het 86 hectare grote gebied ligt ingeklemd tussen Udenhout, Biezenmortel en Haaren. De graslanden die om de Leemputten heen liggen, worden begraasd. Zo ontstaan ‘mantels’ en ‘zomen’: geleidelijke overgangen van bos via struweel naar grasland. Het zijn ideale broedplaatsen voor vogels. Vanaf 1970 wordt er ook zand gewonnen, op grootschalige wijze. Gelukkig wordt daarbij rekening gehouden met de natuur. Zo ontstaan zandwinplassen met grillige oeverlijnen, flauwe taluds en kleine eilanden. Een aalscholverkolonie heeft de plassen al gevonden. Net als naar vis duikende futen en driftig heen en weer lopende plevieren. Het is er nat, maar bij het vogelkijkscherm achter Huize Assisië hou je droge voeten.

Vogels die u kunt zien:
Boomklever, Boomkruiper, Buizerd, Fuut, Groene Specht, Grote Bonte Specht, Grote Canadese Gans, Grote Zilverreiger, Holenduif, Knobbelzwaan, Staartmees, Stormmeeuw, Vink, IJsvogel, Zanglijster, Zwartkop.

Hier parkeren en deze afgesloten weg in wandelen. Ongeveer 330 meter verder rechts af het pad in lopen naar de kijkwand.

Even voorbij Landpark Assisië (Stichting Prisma) aan de Hooghoutseweg bij de T-kruising links, met de weg. Aan de kruising van de Hooghoutseweg en de afgesloten Nachtegaallaan (Biezenmortel) is in de wegberm plaats om een paar auto's te parkeren. Hier parkeren en deze afgesloten weg in wandelen. Ongeveer 330 meter verder rechts af het pad in lopen naar de kijkwand. Na ongeveer 275 meter bent u bij de kijkwand.

Kijkscherm De Leemputten ligt aan het einde van het pad, in het verlengde van de Nieuweweg, Biezenmortel

Chaam: Kijkscherm Bleeke Heide

Langs de Oude Bredasebaan in Chaam staat een vogelkijkscherm. Het goed onderhouden scherm met een afdak biedt uitzicht over de Bleeke Heide. Het is een vrij nieuw (1999) natuurgebied ontstaan uit de Landinrichting Baarle-Nassau. De Bleeke Heide is gelegen ten Zuiden van Chaam, aan de Oude Bredasebaan. Aan de Oude Bredase baan is bij het kijkscherm een kleine parkeerplaats voorzien.

De kijkwand gezien vanaf de Oude Bredasebaan, Chaam

De Bleeke Heide is een weidevogelgebied en wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Het ligt in het Chaamsche Beken gebied. De graslanden worden beweid door vee van boeren uit de directe omgeving. Het beheer van de poelen en de bramenstruwelen en houtwallen gebeurt in samenwerking met Natuur-vereniging Mark en Leij. De waterstand wordt door een stuw kunstmatig hoog gehouden waardoor het water langer vastgehouden wordt en de lagere gedeelten langer vochtig blijven.

Zomers broeden hier nog vele weidevogels en winters wordt het gebied bezocht door vele trekvogels als ganzen en steltlopers. De poelen en vennen zijn allen gegraven binnen de landinrichting en bieden nu ook onderdak aan amfibieën als kikkers en salamanders. Op het hoge gedeelte van de Maaien is graan ingezaaid wat gunstig was voor akkervogels. Het lage deel van de Maaien, het beekdal van de Oude Loop, raakt steeds meer begroeid met riet wat ook het streefdoel is (epifytenfilter) alleen het westelijke deel is nog open en interessant voor watervogels en steltlopers.

Je hebt uitzicht over het weidland, waterplas en struweel. Waarnemingen: grutto, wulp, kievit, kleine plevier, scholekster, blauwe reiger, krakeend, bergeend, grasmus, koolmees en tjiftjaf. Soorten die er ook worden gezien zijn onder andere dodaars, geoorde fuut, zomertaling, groenpootruiter, zwarte ruiter, tureluur, bontbekplevier, bosruiter, kluut, watersnip, oeverloper, lepelaar, kneu, spotvogel, tapuit, paapje, roodborsttapuit en veldleeuwerik. Dit is slechts een greep uit de soorten die in mei werden gezien.

In de winterperiode is rust een van de belangrijkste zaken voor onze trekvogels en dus is het pad rondom de Bleeke Heide dan niet toegankelijk voor o.a. vogelaars. Daar staat tegenover dat je van 15 maart tot 15 november heerlijk rond kunt wandelen en de vogels van alle kanten kunt observeren. Let daarbij vooral winters op de Slechtvalk die vaak in een van de bomen zetelt om zijn prooien te observeren voor hij toe slaat. In de winter gebruiken de Toendra Rietganzen de plassen als slaapplaats. Vanuit de vogelkijkscherm heb je een goed overzicht over de Bleeke Heide. Overdag heb je wel last van tegenlicht dus morgens en avonds kun je er goed de vogels observeren. Harry van Vugt heeft dit gebied geïnventariseerd.

In de herfst en winter; Blauwe Reiger, Knobbelzwaan, Grote Zilverreiger, Dodaars, Grote Canadese Gans, Grauwe Gans, Toendra Rietgans, Kolgans, Brandgans, Nijlgans, Fazant, Patrijs, Wilde eend, Krakeend, Slobeend, Kuifeend, Tafeleend, Wintertaling, Wulp, Goudplevier, Kievit, Regenwulp, Kleine Plevier, Groenpootruiter, Zwarte ruiter, Bosruiter, Kemphaan, Bonte Strandloper, Oeverloper, Witgat, Buizerd, Havik, Sperwer, Slechtvalk, Torenvalk, Holenduif, Houtduif, Ringmus, Groenvink, Vink.

De kijkwand gezien vanaf de Oude Bredasebaan, 4861 Chaam

Fochteloërveen: Uitkijktoren 'De zeven'

Het Fochteloërveen is een natuurgebied dat tussen het Drentse Assen en het Friese Veenhuizen ligt. Het is erg bijzonder omdat het een van de weinige hoogveengebieden in Nederland is. Daarom is het een natuurmonument. Het natuurgebied is bijna net zo groot als 5000 voetbalvelden. Er zijn verschillende pogingen gedaan om het Fochteloërveen af te graven. Maar dit is nooit helemaal gelukt. Gelukkig maar, want nu is het een mooi en belangrijk natuurgebied.

Uitkijktoren 'De zeven'.

In 2000 heeft Natuurmonumenten een 18 meter hoge uitkijktoren in het Fochteloërveen in gebruik genomen. Het bied je als bezoeker een prachtig uitzicht over één van de laatste hoogveengebieden van Europa. De toren is gebouwd in de vorm van een zeven en geïntegreerd in de omgeving. Neem er eens een kijkje! Gewapend met een verrekijker zie je misschien één van de vele bijzondere vogelsoorten, zoals de grauwe klauwier, het paapje of de kraanvogel. In het Fochteloërveen zijn zeldzame planten en dieren te vinden. Ook komen in dit gebied wel drie soorten slangen voor: de adder, de ringslang en de gladde slang. De adder is een giftige slang. Maar zijn gif is niet dodelijk.

In het Fochteloërveen staat ook een uitkijktoren. Deze uitkijktoren is 18 meter hoog en bestaat uit douglashout met het FSC keurmerk en staal. Vanuit de toren heb je een mooi uitzicht over het natuurgebied. De 'zeven', zoals deze bijzondere uitkijktoren wordt genoemd, is te vinden in het Friese Fochteloërveen. Met een beetje geluk zie je in het voorjaar en 's zomers kraanvogels vanuit deze uitkijktoren. De uitkijktoren is van zonsopgang tot zonsondergang toegankelijk. Vanuit 'de zeven' kun je, met een beetje geluk, kraanvogels waarnemen.

De 18 meter hoge toren staat aan de bosrand van natuurgebied Fochteloërveen. De vorm van de toren kan worden beschreven als een periscoop of verdraaide zeven. Aan deze vorm dankt de toren de bijnaam "De Zeven." De officiële naam is "Stairway to heaven." De toren wordt in evenwicht gehouden door een ondergronds contragewicht van 80.000 kilogram. De toren heeft een stalen constructie, die is bekleed met onbewerkte larikslatten in een patroon van vierkanten. Enkele patrijspoorten bieden uitzicht naar buiten. Binnen bevindt zich een trap van 71 treden naar het uitzichtplatform op 15 meter hoogte. Hiervandaan heeft men uitzicht over 2.000 hectare moeilijk toegankelijk hoogveengebied.

Observatiehut Fochteloërveen, aan de Brunstingerplas.

Observatiehut Fochteloërveen, aan de Brunstingerplas
Even overdekt vogels kijken? Aan de Brunstingerplas staat een vogelkijkhut waar je ieder jaargetijde van andere vogelsoorten kunt genieten. Voor de niet vogelaar; in de hut hangt een informatiepaneel met de meest voorkomende soorten.

Wandel door het bijzondere hoogveen van natuurgebied Fochteloërveen. Geniet van de rust en de uitgestrektheid van het landschap. Laat je verrassen door de bijzondere veenplanten en de vele vogelsoorten die hier te vinden zijn. Ook kan je langs de wandelroute bijzondere dieren zien. De afgelopen jaren hebben de kraanvogel en slangenarend zich hier gevestigd. Wellicht zie je langs de wandelroute de prooidieren van de slangenarend zonnen: de gladde slang,ringslang en adder. Geen wonder dat Natuurmonumenten haar uiterste best doet om dit hoogveen op de grens van Friesland en Drenthe te behouden en te herstellen.

Het Fochtenloërveen ligt bij Veenhuizen, op ongeveer 17 kilometer van Assen. Vanaf de parkeerplaats aan de Fochteloërveenweg loop je naar het informatiebord bij het fietspad naar Veenhuizen. Volg de wandelroute door het Fochteloërveen met behulp van de rode paaltjes.

Meer info over dit gebied: www.hetfochteloerveen.nl

Fochteloërveen, parkeerplaats Brunstingerplas
Je wandelt over een fietspad. Het fietspad loopt over een in de ijstijd gevormde rug van zand en keileem, de Bonghaar. Deze hoge, droge strook gebruiken mensen al eeuwen om het zompige en verraderlijke hoogveen veilig over te steken.

De route is ongeschikt voor rolstoelgebruikers; er is een pad voor mindervaliden achter de informatieruimte (ligt niet aan deze wandelroute). De vogelkijkhut is ook toegankelijk voor mensen in een rolstoel.

Kijktoren 'De Zeven'

Observatiehut Fochteloërveen, aan de Brunstingerplas.

Kijkhut 'Kleine Veen'

Waar?
Fochteloërveen, parkeerplaats Brunstingerplas
Fochteloërveen 10
8428 RR Fochteloo