Dit natuurgebied met vele mogelijkheden tot wandelen en fietsen is ontstaan door menselijke activiteiten. Zo ontstond het meer door zandwinning tussen 1920 en 1925 en zorgde de uitwaseming van de vroegere zinkfabriek van Lommel-Werkplaatsen er tussen 1902 en 1940 voor dat alle groene beplanting verdween. Het resultaat was 350 hectare dor landschap bedekt met wit zand.
Om verdere uitdeining te voorkomen, werd na de Tweede Wereldoorlog naaldbebossing aangelegd. Met behulp van hagen van sprokkelhout (zogenaamde 'mutsaards') werd het proces van complete verzanding voorkomen. Hierdoor werd het zandgebied in omvang tot de huidige 193 hectare teruggedrongen. Heden ten dage staat het gebied bekend om de talloze watervogels en de exotische verwilderde zwarte zwanen.
De Lommelse Sahara werd in 2005 uitgeroepen tot één van de "Allermooiste plekjes van Vlaanderen". Voorts vormt de Lommelse Sahara het decor van enkele films waaronder Frits en Freddy en Frits en Franky. Tevens is het gebied geliefd als spellocatie voor de jeugdverenigingen van Lommel-centrum, die hun lokalen hebben in de Nieuwe Kopen, op enkele honderden meters van de Sahara. Deze verenigingen zijn Scouting St.-Pieter Lommel, Chiro Lommel-centrum, KSA Lommel-centrum en VKSJ Lommel-centrum.
In het najaar van 2014 werd gestart met de bouw van een uitkijktoren. De bouw van een dertig meter hoge uitkijktoren in het Lommelse natuurgebied De Sahara loopt vertraging op. De gemeente had de bouw in april willen aanbesteden, maar is nog steeds bezig met het bestuderen van de offertes van aannemers. De Sahara is een trekpleister voor wandelaars, natuurliefhebbers en andere recreanten. De toren komt er aan een waterplas te staan en krijgt drie platforms binnen gevels van touw. Het bouwwerk gaat volgens de plannen 342.000 euro kosten.
